Nogmaals naar Djumu en fesft op Pempé

donderdag 30 maart

Vanmorgen weer heerlijk op de veranda genoten van het wakker worden van de omgeving, onder het genot van een heerlijke kop thee.
Je hoort alleen de vogels en het water.
Langzaam hoor ik ook stemmen vanaf het water komen; een enkele visser komt voorbij en ook onderaan de trap is bedrijvigheid: de was wordt gedaan.

De ochtendgroet hier luid:

Joe weki no?????
(je bent wakker?)

Mi weki o
(ik ben wakker)

so
(ok)

In het begin vergeet ik iedere keer hoe het gaat, terwijl het heel simpel is.
Maar wanneer ik dan wil beginnen met joe weki no, dan wordt dit al aan mij gevraagd en denk ik: wat was het antwoord ook a weer?
Zeg ik maar snel: gòed

Van de lodge die ze aan het afbreken zijn, staat bijna niets meer, maar wanneer Peter, een vrijwilliger uit Brabant, de vloerplanken aan het weghalen is, vindt hij een reuze bosspin eronder.
Peter is niet bang en pakt het beest zó uit zijn web!
Hij zegt dat het beest niks doet, mits je maar niet op zijn middenlijf drukt.
Nou, ik druk nergens op.
Zelfs niet op de knop van mijn fototoestel!!
Met gepaste afstand en gekromde tenen sta ik naar Peter te kijken, die met de spin aan het spelen is.
Ik vraag of hij een foto van het beest wil maken, want ik kom echt niet dichterbij!
Peter is de moeilijkste niet en schiet een paar mooie plaatjes.
Wanneer Frans langsloopt, roep ik hem en hij wil dat beest ook wel op zijn arm laten lopen!
Stoere kerels hoor, van mij mogen ze.

Vanmorgen gaan we rond een uur of acht naar Semoisi, het hijsen van de vlag en het zingen van het volkslied bijwonen.

De kinderen komen van alle kanten richting de school aangewandeld en gaan per klas in nette rijen rondom het plein staan.
Dan komen er 3 kinderen die gezamenlijk de vlag mogen hijsen, dit alles onder doodse stilte.
Vervolgens luidt het schoolhoofd de bel en dan wordt het volkslied gezongen.
Het schoolhoofd loopt naar voren en leest een stuk uit de Bijbel voor en nog steeds is er geen kind die iets zegt of uit de rij stapt.
Na het gebed wordt weer gezongen en pas wanneer voor de tweede maal de bel luidt, mogen de kinderen de rij verlaten en zich opstellen voor hun lokaal om naar binnen te gaan.
Maar niet voordat de juffrouw het teken daartoe gegeven heeft.
Keurig netjes en de juffrouw groetend gaan de kinderen het klaslokaal binnen.
Tjeetje, wát een orde heerst hier.
Moet je in Nederland mee aankomen!
Zou wel beter zijn als daar ook enige vorm van orde op de schoolpleinen en in ieder geval richting leerkrachten zou zijn.

Na de ceremonie van de ochtendopening heeft het schoolhoofd wel even tijd voor ons.
Het blijkt dat op de maandag,dinsdag en vrijdag de vlag wordt gehesen.
Vandaag was extra, voor ons.
Ook vertelt ze, dat ze ongeveer 4 jaar geleden, toen ze hier voor het eerst kwam, een behoorlijke chaos had aangetroffen.
Er waren slechts 3 leerkrachten voor 6 klassen en sommige juffen deden niets anders dan schreeuwen tegen de kinderen.
Ze heeft collega's uit de stad gevraagd haar te komen helpen en samen hebben ze ervoor gezorgd dat ieder lokaal in ieder geval één leerkracht heeft.
In vergelijking met de stad; daar moet iedere klas minimaal 2 leerkrachten hebben!!
We hebben grote bewondering voor haar, want het vraagt best veel van je, om de stad te verruilen voor het binnenland.
Eigenlijk was ze toen werkzaam in de toeristensector, maar toen ze de school had gezien, besloot ze weer terug te gaan naar de schoolbanken en de nodige papieren te gaan halen en is toen voor 2 jaar naar Semoisi vertrokken.
Wat dus nu al 4 jaar is geworden.
En volgens ons blijft ze nog wel even..

Frans hoort van haar, dat ze geld inzamelen om de zesdeklassers naar Atjoni te kunnen laten gaan, om op de school daar informatiefilms te kunnen zien over Suriname en Paramaribo in het bijzonder.
Ze vertelde ons dat er tijdens het toelatingsexamen voor vervolgonderwijs (zeg maar onze Çito toets) bijvoorbeeld plaatjes getoond worden van een deel van een gebouw in de stad, met de vraag welk gebouw het is.
Maar wanneer de kinderen nog nooit een plaatje van dit gebouw hebben gezien, laat staan ooit in de stad geweest zijn, hoe kunnen ze dan antwoord op deze vragen geven?:
Daarom vindt ze het belangrijk dat de kinderen voldoende informatie moeten krijgen om niet achter te lopen bij kinderen uit de stad.
En dat de kinderen van Semoisi beslist niet onderdoen voor de kinderen uit Atjoni blijkt uit het verhaal, dat toen de kinderen gevraagd werd wat ze later wilden worden, de kinderen uit Atjoni zeiden: zuster, dokter, politieman en die uit Semoisi: verpleegkundige, chirurg, politieambtenaar.
Ik bedoel maar!!

Frans is best onder de indruk van het verhaal en ook van de tomeloze inzet van de directrice en hij wil graag met haar in contact blijven, dus worden er gegevens uitgewisseld.
Hij denkt er zelfs aan,om op de school les te gaan geven, als vrijwilliger.
In techniek en zo.
Tenminste, wanneer zijn eigen werkzaamheden dit toelaten.
Maar ik zie hem daar best binnen niet al te lange tijd staan hoor!
Hij geeft ook een donatie en als dank krijgt hij een gevouwen papieren mandje kado.
Hij is als een kind zo blij!

En dan gaan we weer terug naar de overkant om te hangmatéren.
Heerlijk werkwoord, terwijl er van werken geen sprake is.
Ik ga dit ook thuis introduceren.
De survivors zijn ook weer terug met geweldige verhalen (zij hebben wél een aap gezien!) en gaan net als wij gisteren ook nog naar Djumu en de Tapawatra Sula.
Of wij ook weer meewillen?
Echt wel!!
Maar eerst samen lunchen en hangen!!

Na het eten vraag ik aan Cleon of het nog gelukt is met de cake en het elastiek.
Dat is gelukt.
De bootsman heeft een paar pakken chocolade-cakemeel meegenomen en de verdere ingrediënten die nodig zijn en de dames van de keuken gaan er straks één grote chocoladecake van bakken!
En het elastiek?
De lieverd heeft 3 zakken met gekleurde elastiekjes meegenomen!!
Straks maar eens kijken wat we daarmee kunnen doen.

We stappen weer in de boot en varen stroomopwaarts richting
Djumu.
Daar aangekomen zegt Judith, dat we die jongen wel eens kunnen vragen of hij al een antwoord heeft op onze vraag, wat "klem" nu eigenlijk is.
We hebben hem gisteren nl. niet meer gesproken, omdat we na het zwemmen niet meer in Djunu zijn geweest.
Ian vraagt aan een jongetje die daar langs de waterkant aan het spelen is, of hij die jongen wil gaan halen.
En ja hoor, daar komt hij aangelopen en heeft ook het antwoord: het is tetanus!!
Nu weet Judith het ook weer: iemand die tetanus heeft, kan helemaal verkrampen! Dus diens handen zien er dan uit alsof hij iets vastklemt.
Ook weer wijzer geworden.
In Nederland zit dit in een cocktail van difterie,kinkhoest en polio.

We gaan weer door het dorpje en ik zie weer andere dingen dan gisteren.
Grappig eigenlijk.
Maar dat zie je ook aan de foto's die we maken; de een heeft een heel andere blik dan de ander, maar samen maak je toch een aardig totaalbeeld van zo'n dorp.
Ik maak dan ook graag gebruik van de foto's van de groep.
Met hun toestemming natuurlijk.

En hoera! we gaan weer zwemmen.
Cleon zit deze keer aan het roer en gaat op een andere plek liggen dan gisteren.
Hier moeten we ons door een dikke laag "andijvie" werken om op de sula te komen.
Het voelt ontzettend goor aan: een dikke laag groen waar je tot over je enkels in wegzakt.
Wanneer je je probeert op te trekken aan de lange slieren, word je door de kracht van het water zó achteruit gedrukt, dat soms het groen loslaat en plons!!... je kunt weer overnieuw beginnen.
Maar uiteindelijk lukt het iedereen om boven te komen.
Zelf Nancy, die toch bijna bang is van alles in Suriname.
Maar ze ontpopt zich tot een heuse heldin hoor.

iedereen komt boven?
Nee, niet iedereen.
Cleon blijft met een handdoek over zich heengetrokken in de boot zitten.
Ik vraag of hij niet kan zwemmen of zo, maar hij zegt dat hij geen zin heeft.
Maar volgens Judith wil hij niet bruin worden!!
Ja, zelf de donkere mensen hier verkleuren nog in de zon.
Dan maar niet, wij gaan ieder geval weer genieten van de sula.
Nederlanders en water zijn gewoon onafscheidelijk!
Nog een wonder dat ze de boel hier vroeger niet hebben gekanaliseerd!!

Op een gegeven moment besluiten Judith, Tim en ik om naar het vorige plekje te gaan zwemmen.
Waar je zo heerlijk onder die waterval kon gaan zitten.
Ian zegt dat de stroming te sterk is en dat we wel met de boot die kant op kunnen gaan.
Maar wij laten ons niet kennen en voordat de boot met de anderen is gearriveerd, zijn wij er al.
Totaal uitgeput, maar toch..... (beetje overdreven)
We vermaken ons prima, maar wanneer de zon begint te zakken, stelt Cleon voor om naar de andere kant van de sula te gaan varen, naar het dorpje Bendekondre.
We hebben het steeds zien liggen en het valt op door zijn zandstrandje.
Nu gaan we er dus naar toe.
Maar voordat we een voet aan wal zetten, moeten we eerst ons even aankleden, want iedereen zit nog in badkleding!

Hierna gaat het naar boven, het dorp in.
Cleon legt nog een en ander uit en dan komen we aan bij de.........
plaatselijke super!
Hier gaan we met z'n allen een djogo drinken.
Heerlijk na al dat gezwem.

Ik ga samen met Judith en Nancy de winkel in en koop een petje met klep: scheelt behoorlijk tegen het zonlicht.
Maar dan ziet Nancy kaarsjes liggen voor op een taart!
Vanavond hebben we culturele avond én feest: verjaardag van Judith en Frans!!
Natuurlijk moeten die mee en wanneer we ook nog ballonnen vinden, is de boel compleet.
En tot mijn vreugde zie ik ook houwers liggen.
Frans had me verteld dat hij graag een houwer wilde meenemen, dus heb ik meteen mijn kadootje voor hem.
Ik vraag aan de winkelier of ze hem kan inpakken en aan Ian of hij het ding in zijn tas naar buiten kan smokkelen (met mijn sjaal erover) omdat
Frans ondertussen ook in de winkel aan het rondsnuffelen is!
Maar het lukt allemaal.

Er wordt gezegd dat er aan de waterkant een hert ligt en een gordeldier.
Er gaan een paar van ons kijken, maar Nancy komt snel terug met de mededeling dat het gordeldier in stukken wordt getrokken en dat dit onder de belangstellenden wordt verdeeld.
Het is een behoorlijk bloederige toestand en ze heeft genoeg gezien.
Maar niet wachten tot het hert aan de beurt is.

Het begint al te schemeren en we gaan terug.
Altijd een mooi gezicht; ondergaande zon in Suriname.
Je moet wel snel zijn met het maken van foto's, want voor je het weet is de zon weg en zit je in het donder.
Maar het is toch gelukt om een mooi beeld vast te leggen, al zeg ik het zelf.

Aangekomen bij het resort gaan we ons omkleden en staat het eten alweer klaar.
Zó heerlijk altijd.

En dan begint de culturele avond.
Er zijn behoorlijk wat dames van de overkant aanwezig en op de tafels worden de mooiste borduurwerken uitgestald.
Jammer dat ik gisteren al 2 stuks gekocht heb, maar we kunnen Frans zover krijgen dat ook hij een lap aanschaft.
Judith zit te twijfelen tussen 2 mooie pangi's en kan maar niet beslissen.
Dan krijgen Nancy en ik een idee: we geven haar een pangi voor haar verjaardag.
Want voor haar hebben we nog geen kadootje!
Voordat de dames hun koopwaar weer in de tassen doen, tronen we Judith mee en zeggen tegen haar dat ze er eentje moet uitkiezen.
Ze blijft maar zeggen dat dit niet hoeft, maar het hoeft wel en uiteindelijk maakt ze haar keuze.
Missie geslaagd.

Het optreden van de groep is iedere keer weer mooi om te zien en langzamerhand komen we op het punt dat ook wij worden uitgenodigd om mee te doen.
Frans roept in alle toonaarden dat hij a-b-s-o-l-u-u-t- n-i-e-t- die dansvloer opgaat, maar bij de eerste wenk van een dame schiet hij uit de bank en gaat meedoen!!
Ook de rest moet er aan geloven en dan ontpopt Nancy zich als een heuse Surinaamse dame die best met de heupen kan draaien en zelfs met een mand op haar hooft door de knieën kan gaan!

En na het dansen hebben wij nog een verrassing: taart en limonade.
Voor die tijd hadden Cleon, Tim,. Nancy en ik in de keuken al de ballonnen staan opblazen.
Van die kleine geniepige dingen pijn doen achter je oren wanneer je ze wilt opblazen en waarvan wij verwachtten dat ze meteen zouden knappen omdat we niet zeker wisten hoeveel jaar ze al in die winkel hadden gelegen.
Maar ze houden het allemaal.
De grote chocoladecake is helaas in kleine stukken gesneden en in een grote bak gedaan, maar we zetten hier en daar toch een kaarsje erin en dan gaat Cleon voorop, met een blad limonade en luid

"A di mie jere joe ferajie (3x)
Na mie kon fersterie joe"

zingend.
Tim erachteraan met ballonnen en ik met de schaal cake.
En Nancy sluit de rij met een mand vol ballonnen op haar hoofd.
Dikke pret dus en zowel cake als limo vindt gretig aftrek.
Evenals de ballonnen, want ik zie er verschillende in de tassen verdwijnen.

Om het feest helemaal compleet te maken, wordt er meer "popachtige" muziek gedraaid en kunnen wij westerlingen ook eens onze kunsten op de dansvloer laten zien.
Maar de dames doen net zo goed mee en in een mengelmoes van pasjes en bewegingen blijkt dat niet alleen sport, maar ook dans verbroederd.
Of verzusterd.

En dan is het 24.00 uur en kan ik Frans verrassen met zijn houwer.
Hij is er blij mee en had er zelf helemaal niet meer aan gedacht!
Des te leuker dat ik dat wel gedaan had.

De dames gaan weer terug naar de overkant, want morgen is het gewoon weer vroeg op.
We bedanken hen nogmaals voor de mooie avond en het wordt een groot
'brasa-feest".
Ook wel een beetje een afscheid, want ook wij moeten op tijd op: we gaan weer vertrekken!!

Deze dagen op het resort zijn omgevlogen.
Ontzettend veel gezien en geleerd en gedaan en ik wil nog eens terugkomen, deze vakantie.
Dat kanmisschien ook, want begin mei gaat Judith weer terug voor een schoolproject voor Semoisi: gebitsverzorging.
Ze heeft materiaal hiervoor gekregen en dat moet uitgedeeld worden.
Misschien dat ik wil helpen?
En anders moet er nog geklust worden bij de lodges.
Ik ga graag mee terug om te helpen en we hebben tzt wel contact hierover.

Moe en voldaan gaan we slapen.
Leuke dag geweest.

wordt vervolgd.......